Τα μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία των φυτών

1784
3.75/5 ( 75% )
based on 4 ratings

Με τα μεταλλικά άλατα διατηρείται μια χημική ισορροπία στο σώμα, τα οστά, τα δόντια, τους μυς, αλλά και κυρίως μια χημική ισορροπία στα κυτταρικά υγρά (ενδο- και εξω-), που είναι ένας παράγοντας θεμελιώδης για τη διατήρηση της υγείας και της ομορφιάς. Τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία ήταν γνωστά πολύ πριν ανακαλυφθούν οι βιταμίνες. Όταν όμως στις αρχές του 20ου αιώνα ανακαλύφθηκαν οι βιταμίνες τα επισκίασαν.

Τι είναι τα μεταλλικά άλατα

mineralsΕίναι φυσικές, μονο-οργανικές ξεχωριστές ουσίες που έχουν μια συγκεκριμένη χημική σύνθεση και χαρακτηριστική κρυσταλλώδη δομή, χρώμα και σκληρότητα. Απαιτούνται σε πολύ μικρές ποσότητες για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού, έχουν όμως πολύπλευρη δράση και αλληλεπιδράσεις στη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού: Τα μέταλλα δίνουν στερεότητα και αντοχή στον σκελετό, χρησιμοποιούνται σαν συστατικά οργανικών ενώσεων, ρυθμίζουν την ισορροπία υγρών στο σώμα και παίρνουν μέρος σε πολλές διεργασίες του μεταβολισμού. Η λήψη μετάλλων, έχει ως κύρια αποτελέσματα την ρύθμιση του οργανικού ισοζυγίου σε νερό, την ομαλότερη διακίνηση των θρεπτικών συστατικών, την σχετική διατήρηση της φυσιολογικής οξύτητας του αίματος, και την καλύτερη λειτουργία εξωκρινών κι ενδοκρινών αδένων.

Ο σημαντικότερος ρόλος των μεταλλικών αλάτων

Η πιο σημαντική από τις ισορροπίες που καλείται να διατηρήσει το ανθρώπινο σώμα για να διατηρήσει την καλή του υγεία είναι η οξεοβασική ισορροπία. Το σώμα θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διατηρήσει την ελαφρώς αλκαλική φύση του αίματος. Η καθημερινότητα όμως συνήθως οδηγεί πολύ εύκολα στην όξυνση των ιστών του σώματος.

Ο μεταβολισμός, η υπερκατανάλωση ζωϊκών τροφών, οι χημικές ουσίες, τα φάρμακα, το στρες κ.α., προάγουν την παραγωγή οξέων. Έργο των ρυθμιστικών μηχανισμών του σώματος (όπως της αναπνοής, της κυκλοφορίας του αίματος, της πέψης, της παραγωγής ορμονών κ.α.) είναι η διατήρηση της ευαίσθητης εσωτερικής οξεοβασικής ισορροπίας, απαραίτητης προϋπόθεσης για την υγεία.

Το σώμα δεν μπορεί να ανεχθεί παρατεταμένη υπερίσχυση οξέων. Αν το ph των ιστών παρεκκλίνει υπερβολικά προς την όξινη πλευρά, τότε ελαττώνονται τα επίπεδα οξυγόνου και ο μεταβολισμός των κυττάρων σταματά. Με άλλα λόγια τα κύτταρα μπορεί να οδηγηθούν σε «θάνατο». Στην υπεροξύτητα των υγρών και των ιστών του σώματος οφείλεται η «ασθένεια», με αποτέλεσμα να δημιουργούνται:

  • Μυοσκελετικά προβλήματα (αυχενικό σύνδρομο, μυαλγίες, κράμπες, δυσκαμψία κ.α.)
  • Ρευματικές παθήσεις (εκφυλιστικές και φλεγμονώδεις αρθροπάθειες).
  • Εντερικά προβλήματα (αέρια, μετεωρισμός, δυσπεψία κ.α.)
  • Νευρικών διαταραχών (αϋπνία, ευερεθιστότητα κ.α.)
  • Δερματικά προβλήματα (κνησμός κ.α.)

Για να αποτραπεί μία τέτοια εξέλιξη, το σώμα αρχίζει να αποσπά αλκαλικά μέταλλα από τους ιστούς. Υπάρχει μια ομάδα μετάλλων η οποία εξουδετερώνει τα ισχυρά οξέα, στην οποία ανήκουν το Νάτριο, το Κάλιο, το Μαγνήσιο κ.α. Όταν τα μέταλλα αυτά αντιδράσουν με τα οξέα, παράγονται ουσίες πολύ λιγότερο βλαβερές, τις οποίες ακολούθως ο οργανισμός αποβάλλει.

Ο υγιής οργανισμός διατηρεί ένα απόθεμα από τα αλκαλικά αυτά μέταλλα για να τα χρησιμοποιήσει σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Αν όμως οι ποσότητες που προσλαμβάνει από τις τροφές ή οι ποσότητες του αποθέματος δεν επαρκούν, τότε τις αναπληρώνει από άλλα σημεία, όπως ασβέστιο από τα οστά, μαγνήσιο από τους μύες κ.ο.κ. Βέβαια, αυτά τα στοιχεία είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των εν λόγω ιστών.

Κατηγορίες των μεταλλικών αλάτων

Τα μεταλλικά άλατα διακρίνονται σε τρεις ομάδες:

  • Αυτές που χρειαζόμαστε σε μεγαλύτερες ποσότητες και είναι Ασβέστιο (Ca), Φώσφορος (P), Μαγνήσιο (Mg), Κάλιο (K), Νάτριο (Na), Χλώριο (Cl) και το Θείο (S)
  • αυτά που χρειαζόμαστε σε ελάχιστες ποσότητες (ιχνοστοιχεία) και είναι Σίδηρος (Fe), Μαγγάνιο (Mn), Χαλκός (Ku), Ιώδιο (J), Ψευδάργυρος (Zn), Χρώμιο (Cr), Φθόριο (F), Σελήνιο (Se) και
  • αυτά που είναι τοξικά και είναι ο Μόλυβδος (Pb), το Κάδμιο (Cd), ο Υδράργυρος (Hg) και άλλα.

Ποια είναι τα μεταλλικά άλατα και σε ποια τρόφιμα περιέχονται

healthy food includes all mineralsΑσβέστιο: Είναι συστατικό του συστήματος των ουσιών, των δοντιών, των τενόντων, του αίματος, του νευρικού συστήματος: Συμμετέχει στην οικοδόμηση της οστέινης μάζας και προλαμβάνει την οστεοπόρωση. Συντελεί στην υγεία των δοντιών και των οστών και σε συνδυασμό με το μαγνήσιο στη σωστή λειτουργία της καρδιάς. Παίρνει μέρος στην πήξη του αίματος, στην ενεργοποίηση ενζύμων ενώ συναντάται και στο περιφερικό νευρικό σύστημα.

Πλούσια σε ασβέστιο είναι το ρύζι, η βρόμη, το κριθάρι, η σόγια, τα αμύγδαλα, τα καρύδια, το φραγκοστάφυλο, το γιαούρτι, τα κρεμμύδια, τα μπιζέλια, τα λάχανα, τα καρότα, η ντομάτα, ο αραβόσιτος, το πράσο, τα βερίκοκα, ο ανανάς, τα κεράσια.

 

Φώσφορος: Είναι συστατικό των οστών, του νευρικού ιστού και του αίματος. Περίπου το 1% του σωματικού βάρους αποτελείται από φώσφορο και το 80% που υπάρχει στο σώμα μας βρίσκεται στα κόκαλα και στα δόντια. Το άλλο 20% βρίσκεται στους μαλακούς ιστούς, στα όργανα και σε κάθε κύτταρο. Είναι απαραίτητος για τη σωστή ανάπτυξη των οστών και την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεφρών και του νευρικού συστήματος. Παρέχει ενέργεια και ζωντάνια επειδή βοηθά στο μεταβολισμό των λιπών και των αμύλων. Επίσης μειώνει τους πόνους της αρθρίτιδας. Ακόμη ο φώσφορος είναι απαραίτητο στοιχείο για τη μυϊκή ανάπτυξη και παίρνει μέρος σε ορισμένες διεργασίες του μεταβολισμού, όπως τη μεταφορά της γλυκόζης, το σχηματισμό φωσφολιπιδίων και το μεταβολισμό των αμινοξέων.

Είναι πλούσια σε φώσφορο όλα τα δημητριακά, τα καρότα, τα μπιζέλια, η σόγια, τα εσπεριδοειδή, τα βερίκοκα, τα αμύγδαλα, τα φουντούκια, ο ταράξακος, το μαρούλι και τα κρεμμύδια.

 

Μαγνήσιο: Μαζί με το φώσφορο και το ασβέστιο αποτελεί μέρος του σκελετικού συστήματος του νευρικού ιστού και έχει αντί-αλλοιωτική δράση πάνω στα κύτταρα. Είναι απαραίτητο στοιχείο του μεταβολισμού σε κυτταρικό επίπεδο και παίρνει μέρος στην ενεργοποίηση πολλών ενζύμων. Το μαγνήσιο επαναφέρει την ηρεμία στη νευρική και μυϊκή ίνα. Ρυθμίζει την λειτουργία των κυττάρων σε νερό, βοηθά στον σχηματισμό αντισωμάτων και των οστών. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή ενέργειας και βοηθά στην μείωση της πίεσης. Το Μαγνήσιο είναι ένα ακόμα βασικό στοιχείο για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεύρων, των μυών και των οστών. Επίσης είναι σημαντικό για τη δράση πολλών ενζύμων. Βοηθά στην κατάθλιψη και τις χολολιθιάσεις. Οι ανεπάρκειες του μαγνησίου, συνήθως, συμβαίνουν στους μετεγχειρητικούς ασθενείς, αλκοολικούς και άλλους που δεν έχουν καλά ισορροπημένα διαιτολόγια. Ενώ καταστρέφεται από την επεξεργασία των τροφών.

Είναι πλούσια σε μαγνήσιο ο ταράξακος, τα κρεμμύδια, τα δημητριακά, τα εσπεριδοειδή, τα μήλα, τα κεράσια, οι φράουλες, τα σταφύλια, τα δαμάσκηνα, τα ροδάκινα, τα μανταρίνια. Πλούσιο σε μαγνήσιο είναι το ακατέργαστο θαλάσσιο αλάτι (που δεν πρέπει να συγχέεται με το αλάτι κουζίνας = μόνο χλωριούχο νάτριο).

 

Κάλιο: Είναι συστατικό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και των κυττάρων και έχει καθαρτική, διουρητική και αλκαλωτική δράση πάνω στα αιμοσφαίρια και τους αδένες. Ελέγχει την περιεκτικότητα των κυττάρων σε νερό, ρυθμίζει την λειτουργία του νευρικού συστήματος, τις μυϊκές συσπάσεις και διατηρεί τον σωστό αριθμό ιόντων στο ανθρώπινο σώμα. Προστατεύει την καρδιά από τις αρρυθμίες και μαζί με το νάτριο διατηρεί την ισορροπία του ύδατος στον οργανισμό. Ακόμη είναι απαραίτητο για την έκκριση ινσουλίνης για το μεταβολισμό των υδατανθράκων και τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Τα κάλιο καταστρέφεται από το μαγείρεμα και την επεξεργασία των τροφών

Πλούσια σε κάλιο είναι το σιτάρι, τα καρότα, οι πατάτες, οι ντομάτες, τα μπιζέλια, τα κεράσια, τα σταφύλια, τα καρύδια, τα φουντούκια, τα φιστίκια, τα μήλα, τα εσπεριδοειδή, οι φράουλες.

 

Χλώριο: Είναι συστατικό του υδροχλωρικού οξέος και παίρνει μέρος στη ρύθμιση της ωσμωτικής πίεσης και στη διατήρηση της οξεο-βασικής ισορροπίας. Ακόμη το χλώριο είναι απαραίτητο για την παραγωγή υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι, σε περιπτώσεις δυσπεψίας και βοηθητικό σε πολλές στομαχικές διαταραχές. Όταν υπάρχει έλλειψη χλωρίου τότε παρατηρείται μείωση της μυϊκής δύναμης, τα δόντια καταστρέφονται και παρατηρείται κακή χώνεψη των τροφών. Το χλώριο δεν βρίσκεται μόνο του στη φύση, είναι πάντα συνδεδεμένο με το νάτριο ως χλωριούχο νάτριο (αλάτι).

Τροφές πλούσιες σε νάτριο είναι το κρέας, αγγούρι, ντομάτες, σιτάρι, ψάρι, πουλερικά, αυγά, γάλα, μπέικον, ζαμπόν, ψωμί, και κράκερς.

 

Νάτριο: Βρίσκεται σαν χλωριούχο νάτριο στο πλάσμα και τη λέμφο, μάλιστα είναι το σπουδαιότερο αλατούχο συστατικό. Ρυθμίζει σε συνδυασμό με το κάλιο την οσμωτική πίεση στα κύτταρα, τη διατήρηση της οξεο-βασικής ισορροπίας και τη μεταφορά θρεπτικών στοιχείων στα κύτταρα. Το νάτριο σχετίζεται με τη μυϊκή σύσπαση και τη λειτουργία του μυϊκού συστήματος. Εξασφαλίζει την ισορροπία του οργανισμού σε νερό, καθιστά δυνατές τις μυϊκές και νευρικές αντιδράσεις και διατηρεί την ισορροπία ιόντων στο αίμα. Σπάνια παρατηρείται έλλειψη του στον οργανισμό, αφού υπερκαλύπτεται από την διατροφή. Στο πεπτικό σύστημα έχει αλκαλική και καθαρτική δράση.

Το νάτριο περιέχεται στο αλάτι κουζίνας (χλωριούχο νάτριο), αλλά είναι πλούσια τα πορτοκάλια, οι χουρμάδες, τα κεράσια, τα κάστανα, τα φιστίκια, τα μήλα, τα ροδάκινα, το σπανάκι, οι φακές, τα καρότα, οι φράουλες.

 

Θείο: Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, προστατεύει την ακεραιότητα του ιστού των οστών, των οδόντων και των τενόντων.
Πλούσια σε θείο είναι τα λάχανα, τα κρεμμύδια, οι μπανάνες, τα κεράσια, το σπανάκι, τα αχλάδια, τα εσπεριδοειδή, τα γλυκά αμύγδαλα, τα καρότα, τα σπαράγγια.

 

Ποια είναι τα ιχνοστοιχεία και σε ποια τρόφιμα περιέχονται

Σίδηρος: Συστατικό της αιμοσφαιρίνης, βρίσκεται σε όλους τους ιστούς, γιατί αναπλάθει τα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Είναι πλούσια σε σίδηρο το σπανάκι, ο μαϊντανός, οι φράουλες, το σέλινο, τα βατόμουρα, οι μπανάνες, ο ανανάς, τα καρύδια, τα πορτοκάλια, τα βερίκοκα, τα σπαράγγια, το ρύζι, το πράσο.

 

Ιώδιο: Είναι σημαντικό συστατικό, γιατί αυξάνει τη μεταβολική δραστηριότητα (δρώντας πάνω στο θυρεοειδή) και διεγείρει τη λειτουργία των εσωτερικών αδένων.

Δεν είναι πολύ διαδομένο στη φύση και βρίσκεται σε ορισμένα μεταλλικά νερά, στα φύκια της θάλασσας, στον ανανά, στο σκόρδο, στην αγκινάρα, στα κρεμμύδια, στο σπανάκι και στα σέσκουλα.

 

Μαγγάνιο: Είναι αναγκαίο για την ενεργοποίηση ενός αριθμού ενζύμων που ενεργούν για την πέψη της τροφής. Το μαγγάνιο βοηθά στην απορρόφηση της βιταμίνης Β1 (θειαμίνη) και της βιταμίνης Ε από τον οργανισμό και συνεργάζεται με όλες τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β για την καταπολέμηση της κατάθλιψης, του άγχους και άλλων διαταραχών του νευρικού συστήματος.

Πρόσφατες μελέτες για την σημασία του μαγγανίου δείχνουν ρόλο του μαγγανίου στη μετατροπή πρωτεϊνης και λίπους σε ενέργεια, στη ρύθμιση του σακχάρου του αίματος, στη δημιουργία χόνδρου και λιπαντικού υγρού για τις αρθρώσεις στη σύνθεση της αιμογλοβίνης η αύξηση της αντιοξειδωτικής δράσης του ενζύμου SOD (δυσμουτάση του υπεροξειδίου) και στον έλεγχο των νευροδιαβιβαστών Η μεγάλη σημασία του μαγγάνιου για τις βιοχημικές διεργασίες του οργανισμού επίσης αναδεικνύεται απο ερεύνες που καταλήγουν στο ότι μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης, στην αντιμετώπιση της κόπωσης και την ενίσχυση της μνήμης.

Καλές φυσικές πηγές μαγγανίου αποτελούν τα: αβοκάντο, ανανάς, ξηροί καρποί, ξερές σταφίδες, τσάι, προϊόντα ολικής άλεσης φασόλια, αρακάς, σπανάκι, μπρόκολο, πορτοκάλια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά μύρτιλλα, λωτοί, συκώτι, κρόκος αυγού, γαρίφαλο, κανέλα χαμομήλι, τζινσενγκ, μαϊντανός, δυόσμος, πικραλίδα και to μελισόχορτο

 

Ψευδάργυρος: Είναι ένα ιχνοστοιχείο, που το βρίσκουμε κυρίως σε ζωικές τροφές. Αλληλεπιδρά με περίπου 300 ένζυμα στον οργανισμό. Κύριες λειτουργίες του είναι η συμμετοχή στη δομή των πρωτεϊνών, ο σημαντικός ρόλος στην έκφραση των γονιδίων και τη μεταγραφή και η συμμετοχή στη δομή των κυτταρικών μεμβρανών.

Πηγές από το φυτικό χώρο είναι οι ξηροί καρποί, τα φασόλια και τα δημητριακά ολικής άλεσης, ωστόσο καλύτερα απορροφάται από ζωικές πηγές πλούσιες σε ψευδάργυρο όπως στρείδια και ψάρια.

 

Χαλκός: Συμμετέχει στο σχηματισμό του αίματος.
Είναι πλούσια σε χαλκό τα μπιζέλια, το φραγκοστάφυλο, τα σύκα, οι φράουλες, οι χουρμάδες, τα κάστανα, οι καρύδες, τα πορτοκάλια, τα βατόμουρα.

 

Χρώμιο: Το χρώμιο είναι ένα σημαντικό ιχνοστοιχείο, το οποίο ενισχύει τη δράση της ινσουλίνης και επηρεάζει τον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων. Όταν μιλάμε για το χρώμιο της διατροφής, με τη μορφή εκείνη που χρειάζεται το ανθρώπινο σώμα, αναφερόμαστε στο τρισθενές χρώμιο του (Cr3+ ή Cr (III)).

Υπάρχει σε ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης, εντυπωσιακά υψηλή περιεκτικότητα έχουν τα Βραζιλιάνικα καρύδια

 

Σελήνιο: Το σελήνιο υπάρχει στο σώμα σε έναν μεγάλο αριθμό πρωτεϊνών, που ονομάζονται σελήνιο-πρωτεΐνες (selenoproteins).  Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι υπεροξειδάσες (peroxidises), οι οποίες έχουν σημαντικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και προστατεύουν τις μεμβράνες των κυττάρων από τις ελεύθερες ρίζες, οι αποϊωδιονάσες (deiodinases), οι οποίες συμμετέχουν στην παραγωγή δραστικής μορφής της θυρεοειδικής ορμόνης (active thyroid hormone) και οι πρωτεΐνες που συμμετέχουν στη δημιουργία και επιδιόρθωση του DNA

Το σελήνιο βρίσκεται στα περισσότερα τρόφιμα, υπάρχει στο έδαφος και τα φυτά το προσλαμβάνουν. Ποικίλει όμως η περιεκτικότητα στα φυρά, ανάλογα τη σύσταση του εδάφους. Πολύ καλή πηγή σεληνίου αποτελούν τα καρύδια (κυρίως τα καρύδια Βραζιλίας)

 

Φθόριο: Δέν θεωρείται πλέον “ιχνοστοιχείο” από πολλούς ερευνητές, και οι γνώμες διίστανται για τη χρησιμότητα ή βλαπτικότητα του. Ερευνώνται οι βλάβες που προκαλεί σε υπερβολική δοσολογία.

 

Συνιστώμενες ημερήσιες δόσεις ιχνοστοιχείων, μεταλλικών αλάτων:

vitaminsΤα ισχύοντα στην Ελλάδα “σχετικά με τα συμπληρώματα διατροφής” είναι πλέον σε εφαρμογή και του κοινοτικού δικαίου όπως εναρμονίζεται με το Ελληνικό δίκαιο σύμφωνα με τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής ένωσης. Αναφέρονται στην εφημερίδα της κυβερνήσεως αρ. φύλλου 395 της 27ης Φεβρουαρίου 2004, και για πληρέστερη ενημέρωσή σας αναγράφονται στους πίνακες που ακολουθούν.
Στην 1η σειρά αναγράφεται η Συνιστώμενη Ημερήσια Ποσότητα (ΣΗΠ), στη 2η σειρά η ελάχιστη ημερήσια ποσότητα, και στην 3η σειρά η μέγιστη επιτρεπόμενη ημερήσια ποσότητα.

 

Ασβέσιο

(mg)
 Μαγνήσιο
(mg)
 Σίδηρος
(mg)
 Χαλκός
(mсg)
 Ιώδιo
(mg)
 Ψευδ/ρος
(mg)
 Μαγγάνιο
(mg)
 Σελήνιο
(mcg)
 Χρώμιο
(mcg)
 Φθόριο
(mcg)
 Φώσφωρος
(mg)
700
300
14
1,1
139
1,5  
2
5
45
2,5
550
105
45
2,1
0,16
19,5
1,42
0,3
8,25
6,75
0,37
82,5
700
300
14
1,1
130
9,5
2
55
45
2,5
550

Οι επισκέπτες διαβάζουν εδώ για: amazon books diseases of bone and mineral metabolism, απο ποιες τροφες προμηθευονται αλατα μεταλλων, τι ειναι μεταλλικα αλατα, τι είναι τα μεταλλικά άλατα.